اثر تقسیط کود نیتروژن و زمان برداشت بر عملکرد ریشه و خصوصیات کیفی چغندرقند

تحقیق حاضر جهت بررسی نحوه مصرف نیتروژن و تاثیر طول دوره رشد گیاه بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند رقم 7233 در دشت جوین شهرستان سبزوار اجرا گردید. پنج شیوه تقسیط کود نیتروژن (N1: 25 درصد همزمان با کاشت + 75 درصد در زمان تنک، N2: 50 درصد همزمان با کاشت + 50 درصد در زمان تنک، N3: 25 درصد همزمان با کاشت + 50 درصد در زمان تنک + 25 درصد بیست روز بعد، N4: 100 درصد همزمان با تنک، N5: 50 درصد همزمان با تنک + 50 درصد بیست روز بعد) و چهار زمان برداشت محصول با فواصل یک ماه که از اول شهریور شروع و تا اول آذر هر سال ادامه یافت، به ترتیب به عنوان سطوح عوامل اصلی و فرعی، به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار طی سه سال (1377 تا 1379) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که نحوه تقسیط نیتروژن بر صفات گیاهی و کیفی چغندرقند تاثیر معنی‌داری نداشت. کلیه صفات کمّی و درصد قند قابل استحصال و درصد قند ریشه، به استثنای غلظت ناخالصی‌های ریشه، تحت تاثیر زمان‌های مختلف برداشت قرار گرفتند. اثر متقابل بین نحوه تقسیط نیتروژن و زمان برداشت بر هیچکدام از صفات اثر معنی داری نداشت. عملکرد ریشه و عملکرد شکر سفید به ترتیب از حدود 40 و 9/3 تن در هکتار در برداشت اول (اول شهریور)، به حدود 68 و 27/8 تن در هکتار در برداشت چهارم (اول آذر ماه) افزایش یافت. با تاخیر در برداشت، درصد قند ریشه نیز از 8/13 درصد در برداشت اول به 2/15 درصد در برداشت آخر افزایش یافت. بر اساس نتایج بدست آمده از این آزمایش بهتر است برداشت چغندرقند در این منطقه و مناطقی با شرایط اقلیمی مشابه تا نیمه دوم مهر ماه به تعویق افتد. به علاوه از تقسیط نیتروژن و مصرف چند مرحله‌‍‍‌ای آن در سیستم آبیاری بارانی، بدلیل عدم اثر معنی‌دار در افزایش عملکرد چغندرقند و همچنین احتمال تاثیر نامطلوب بر ساختار خاک، خودداری شده و کل کود نیتروژن مورد نیاز گیاه پس از مرحله 4 تا 6 برگی (زمان تنک) مصرف شود.